The day after the night before ging alles weer gewoon zijn gangetje.
Het menselijk vermogen om aan te passen aan nieuwe omstandigheden is een krachtige eigenschap. In mijn UMC Utrecht weten de collega's er alles van om onder moeilijke omstandigheden tot collectieve prestaties te komen. Een ziekenhuisorganisatie is van nature als water, fluïde zoekend naar een werkende oplossing. Die kracht om te veranderen en flexibel in te spelen op nieuwe situaties voelt nu, na de verkiezingsuitslag van 22 november 2023, als een zwakte. Is dit wat ik moet doen, meeveren en zachtjes tegen bewegen?
Donderdag 23 november, 09.00 uur. Bij het begin van de dagstart op het werk van kwam de verkiezingsuitslag ter sprake. Twaalf uur na de eerste exit polls klonk “zijn we al bijgekomen van gisteravond?”
Eén collega leefde nog in gelukzalige onwetendheid van de uitslag, de rest deed een voorzichtige poging tot gesprek. “Uit onderzoek blijkt dat de meeste PVV stemmers laagopgeleid zijn”. Dit gaat niet over ons, toch? Er was een gedeeld ongeloof en vrij snel konden wij verder met ons werk. Niets aan de hand.
Of wel? Ik weet het niet. Mijn team is te typeren als een open en mondig team waar ogenschijnlijk veel besproken kan worden en waar verschillen tussen geslacht, gender, geaardheid, religie, sociale herkomst, leeftijd en cultuur geen zichtbare belemmering vormen. Wij zijn ook weer niet zo divers in samenstelling. Wij zijn hoogopgeleid en respecteren elkaar in het werk dat we doen..
Marino Marini vond een volstrekt eigen manier om uitdrukking te geven aan de groeiende maatschappelijke en politieke onrust in het Europa van de Koude Oorlog. Hij deed dit aan de hand van buitengewoon expressieve, soms ronduit dramatische beelden van paarden en ruiters, die met het verstrijken van de tijd alsmaar verder gedeformeerd raakten. Dit indringende werk, waarin het paard van trouwe metgezel verandert in een oncontroleerbare oerkracht, kan gezien worden als een oproep tot beschaving, die anno 2023 nauwelijks aan actualiteit heeft ingeboet.
.
Het flitst door mij heen dat wanneer 1 op de 4 Nederlanders PVV heeft gestemd, een organisatie, en zeker een ziekenhuis, geen eiland is in de maatschappij. Er is een gerede kans dat ik werk met collega’s en werk voor patiënten die gestemd hebben op een partij waarvan ik vind dat die de democratische rechtstaat met een korrel zout neemt en al 20 jaar mensen uitsluit. Ik denk aan de collega’s die ik ontmoet op mijn werk met buitenlandse wortels. Hoe is deze verkiezingsuitslag voor in het werk dat we samen doen? Heeft de collega die uiterst rechts stemt invloed op het werkklimaat?
De gesprekken over immigratie en mensen met een niet Nederlandse achtergrond mijd ik liever. Als vooroordelen ter sprake komen, duw ik wel wat terug en vraag ik naar feiten van persoonlijke ervaringen. Met 1 op de 4 Nederlanders die extremisme in zachte woorden ondersteunen en daarbovenop ook nog eens een kwart stemmers die hetzelfde extremisme geen belemmering vinden te laten regeren, is meeveren en zachtjes tegen bewegen dan genoeg?
Vlak voor de verkiezingen op 9 november publiceerde het CBS een onderzoek dat aangaf dat in 2022 10,3 procent van de werknemers zich in de voorgaande twaalf maanden gediscrimineerd heeft gevoeld op het werk. Dat kan zijn op een of meer gronden, bijvoorbeeld herkomst of geslacht.
In het kader van de leiderschapsprogramma Connecting Leaders die ik nu volg binnen het UMC Utrecht, heb ik een opdracht om inclusiviteit aan de hand van Deep Democracy te oefenen. Deep Democray is een aanpak om het conflict, de onderhuidse spanningen in relaties, teams, organisaties en communities, bespreekbaar te maken voor meer verbinding en depolarisatie. Deep Democracy is een beproefde aanpak om tegenstellingen op de werkvloer in Zuid Afrika na de val van het apartheidsregime aan te pakken.
Zo botsend als de situaties in Zuid Afrika destijds ervaar ik mijn werkplek niet. Dat komt natuurlijk deels omdat ik in een hoogopgeleide witte bubbel werk. Ik zie niet makkelijk wat er om het team heen gebeurt.
Deep Democracy waarschuwt dat kleine visjes tot grote haaien uit kunnen groeien. Als je de kleine bots negeert en niet op tijd bespreekbaar maakt, wordt het van kwaad tot erger en vanzelf een grote knal. Hoe ongemakkelijk ik het ook vind, ik voel een urgentie om deze oefening in Deep Democracy in te vullen met de actualiteit.
Aan de oefenopdracht mag ik een eigen invulling geven. Ik overweeg mijzelf (en het team) in gesprek te brengen met collega’s buiten het team. In een Broodje Collega kan ik onderzoeken of de nieuwe politiek maatschappelijke situatie impact heeft op de psychologisch veiligheid op de werkplek. Een Broodje Collega is een informele lunchbijeenkomst 1 maal per 2 weken, waarin we kennis en informatie delen onderling en met collega's buiten het team.
Als ik dat Broodje Collega zo durf in te vullen, hoop ik op een diversiteit aan deelnemers van buiten het team. Durven, want ik merk nu al dat ik het lastig vind om expliciet naar diversiteit in deelname te vragen en op te zoeken. Ik meen er goed aan te doen om de opkomst nu als toeval te beschouwen en daar niet te veel in te willen organiseren. Laat het maar klein en onbeduidend zijn op de grote schaal van uitdagingen waar de wereld mee te maken heeft. We kunnen in ieder geval het gesprek hebben in een poging van visjes geen haaien te maken.
Visjes zijn momenten die onschuldig lijken: wegkijken, negeren, over het hoofd gezien worden, grapjes, even buitengesloten voelen, gewoon weer doorgaan."Mag ik dan ook niets meer zeggen?" Daar gaat het niet zo om. Gewoon weer doorgaan en doen alsof er niets aan de hand is, kan best okay zijn als er sprake is van een bewuste keuze waar iedere betrokkene zich in kan vinden
Het zou al mooi zijn als we in het Broodje Collega instaat blijken te zijn te luisteren naar verhalen van collega's die meer bewust maken van wat er onderwater speelt.
Comments