“ All the world’s a stage” schreef Shakespeare al in zijn beroemde een monoloog in het stuk “As you like it”. En wie heeft er geen beeld bij, dat we allemaal ieder moment rollen te vervullen hebben? Hoe zit dat dan met projectleiders in de zorg? Hoe ziet hun theater er uit? Welke mogelijkheden biedt theater voor faciliterend veranderen?
De zeven fasen van de ontwikkeling van de mens zoal Shakespeare beschrijft in de monoloog zijn minder bekend. Het is een bron van inspiratie om aan de hand van de zeven levensfase uit Dagboek van de ziel het beloop van een project en ook de uitoefening van de rollen van de projectleider te onderzoeken. In de Leergang Faciliterend Veranderen doen we dat. Met een tiental onderzoekende projectleiders uit de zorg hebben we de toepassing theater onderzocht aan de hand van de metafoor van de fase van het jonge kind.
Het jonge kind is zich net bewust van een eigen IK en worstelt met de zorg om afgescheiden te worden. Niet langer is alles vanzelfsprekend een eenheid als toen je drie jaar was.
In de rol van projectleider kun je ook te maken krijgen met een gevoel van afgescheidenheid. Dat kan door dat je niet gezien wordt in jouw talent en ambitie, geleefd wordt door de autoriteit van je stakeholders, niet kunnen aanhaken van je team. In het gevoel alleen te staan, kun je onwillekeurig een masker opzetten en een interne redenatie ophouden. “ Het is nu eenmaal zo is hier” en “ ik ben nu eenmaal zo” en stug doorgaan.
Je kunt ook voor verwondering en verbinding kiezen. Weer nieuwsgierig en onbevangen zijn als een klein kind, helpt dan om niet alleen weer dichter bij je zelf te komen, ook om weer de brug te slaan naar de ander en te kunnen verbinden.
Een uitstekend boek dat helpt jouw eenheid als projectleider in je projecten te herstellen is Leadership Presence - Dramatic Techniques to Reach Out, Motivate and Inspire van Bella Linda Halpen & Kathy Lubar. Van wat ik weet van improvisatie theater ben ik het heel erg met hen eens dat (project)leiders veel kunnen leren van acteurs. Aan de hand van hun PRES-model geven zij inzicht en praktische oefeningen om jouw Presence te verbeteren. PRES staat voor
P being Present, the ability to be completely in the moment, and flexible enough to handle the unexpected
R reaching out, the ability to build relationships with others through empathy, listening and authentic connection
E Expressiveness, the ability to express feelings
S Self knowing, the ability to accept your self, to be authentic, and to reflect your values in your decisions and actions.
Vor projectleiders die toch ook vaak in het moment moeten acteren, is Leadership Presence een inspiratiebron om zichzelf te verbeteren.
Behalve dat wij ons eigen acteren verbeteren, hebben wij in de leergang ook gebruik gemaakt van theater als interventie instrument. Met name regietheater hebben we met veel plezier toe weten te passen.
Regietheater is het spelen van een casus, waarbij het publiek aan de knoppen zit, de regie heeft Een van de deelnemers van de leergang had een moeilijk gesprek aan te gaan met haar opdrachtgever. We heben dat gesprek op verschillende manieren gespeeld waarbij het publiek, o.a. de casus inbrenger, allerlei variaties suggereerde zowel voor degene die de rol van de projectleider als die de rol van opdrachtgever speelde. Zo hebben we kunnen zien hoe het ‘acteren’ uit zou kunen pakken. Later hebben wij begrepen dat het gesprek boven verwachting is gelopen en dat zij veel steun heeft gehad aan de voorbereiding.
Het beeld dat alles theater is, helpt mij om alle gedoetjes even te relativeren. Daarom nog even de dialoog uit “As you like it”
All the world's a stage,
And all the men and women merely players.
They have their exits and their entrances,
And one man in his time plays many parts,
His acts being seven ages. At first the infant,
Mewling and puking in the nurse's arms.
Then, the whining school-boy with his satchel
And shining morning face, creeping like snail
Unwillingly to school. And then the lover,
Sighing like furnace, with a woeful ballad
Made to his mistress' eyebrow. Then, a soldier,
Full of strange oaths, and bearded like the pard,
Jealous in honour, sudden, and quick in quarrel,
Seeking the bubble reputation
Even in the cannon's mouth. And then, the justice,
In fair round belly, with a good capon lined,
With eyes severe, and beard of formal cut,
Full of wise saws, and modern instances,
And so he plays his part. The sixth age shifts
Into the lean and slippered pantaloon,
With spectacles on nose and pouch on side,
His youthful hose, well saved, a world too wide
For his shrunk shank, and his big manly voice,
Turning again toward childish treble, pipes
And whistles in his sound. Last scene of all,
That ends this strange eventful history,
Is second childishness and mere oblivion,
Sans teeth, sans eyes, sans taste, sans everything