Op donderdag 10 en vrijdag 11 juli heb ik de training Deep Democracy gevolgd van Jitske Kramer. Wat een verheldering om met hele praktische handvatten rationaliteit in organisaties te verbinden met het onderbewuste! Ook al is de achterliggende zienswijze complex om uit te leggen, met relatief eenvoudige en hanteerbare werkwijzen weet Jitske de deelnemers aan de training wegwijs te maken in het opvissen van de wijsheid van de groep. Ze leert je met Deep Democracy de onderstroom aan te spreken om te voorkomen dat de sabotage door een minderheid van kwaad tot erger wordt.
Jitske kramer is als antropoloog opgeleid en is in 2009 zelf met Deep Democracy in aanraking gekomen. Deep Democracy vloeit voort uit het werk van Arthur Mindell en Myrna en Greg Lewis. Deep Democracy is een methode die de wijsheid van de groep, waaronder de wijsheid van de minderheid, optimaal benut. Alle ideeën, dromen, verwachtingen, belangen, archetypen van een groep zijn te beschouwen als een ijsberg waarvan de waterlijn markeert wat publieke besproken wordt en dus openlijk bespreekbaar is. Veel in groepen wordt niet uitgesproken. Groepen zijn dan niet bij machte om hun ongemak uit te spreken Er wordt dan onvoldoend aandacht besteed aan het niet uitgesproken minderheidsstandpunt dat de groep onbewust deelt. De onuitsproken visjes (in Deep Democracy spreekt men van visjes, wat verwijst naar conflicten in de onderstroom) uitgroeien tot serieuze haaien die de groepscohesie en samen vooruitkomen blokkeren. Zoals Jitske het uitlegde is dit vastzittende patroon zoals een spier die vast zit in een lichaam. Gebeurt dat een keertje of twee dan is dat toeval, herhalend patronen duiden op een blokkade.
Het doel van de methode is om de blokkades, de vastzittende patronen (fractals) weg te nemen, zodat de energie weer kan stromen. Dat kan als de denkbeeldige waterlijn, die het bewuste en onbewust scheidt, zoveel mogelijk naar beneden zakt. Iedereen - ook de minderheid – voelt zich veilig voelen om die dingen uit te spreken die uitgesproken moeten worden, zodat ook dit uitgesproken kan leiden tot wijze besluitvorming.
Deep Democracy biedt een hanteerbare 5 stappen methode. In de eerst vier stappen wordt boven de waterlijn gewerkt. De werkvormen zijn met goede begeleiding en oefening goed toe te passen
Weerbericht
Gesprekken met voeten
Check in/ Check out
Neutraliteitsdans
Pijlen gooien.
1. VERZAMEL ALLE INVALSHOEKEN. Nodig iedereen uit om zijn of haar mening, idee en invalshoek te delen.
2. ZOEK ACTIEF NAAR ‘HET ALTERNATIEF’. Vraag je expliciete of iemand nog een heel ander idee heeft. Je zoekt actief naar de afwijkende mening, het alternatief.
3. VERSPREID ‘HET ALTERNATIEF’. Zorg ervoor dat mensen alleen komen te staan door te vragen wie zich enigszins herkent of kan verbinden aan het nieuwe voorstel.
4. VOEG DE WIJSHEID VAN DE MINDERHEID TOE. De minderheidswijsheid voeg je toe aan het meerderheidsbesluit. Het gekozen voorstel, met de aanvullingen van de minderheid, breng je opnieuw in stemming.
Lukt het niet om tot een besluit te komen en wordt het gesprek verwarrend en gaat die rondcirkelen, dan speelt er wellicht iets in de onderstroom. Het is dan tijd om de onderstoom te exploreren.
5. DUIK IN DE ONDERSTROOM. In deze stap spelen emoties een belangrijke rol. De groep gaat gezamenlijk onderzoeken wat er zich onder de waterlijn afspeelt. In de Deep Democracy wordt o.a. het gesprekstool ‘pijlen gooien’ gebruikt bedoeld om boven water te halen wat er toe doet om het er écht over te hebben met elkaar. Het pijlen gooien verwijst naar argumenten die de ander pool in het conflict raakt in ze ziel.
Visjes boven water halen is pijnlijk. In de training heb ik ervaren hoe ongemak aanvoelt. Dat ongemak wordt egding gedrag genoemd: gaan we wel of niet als groep onderwater om te vissen? Ik vond het wonderbaarlijk om de pijn en ongemak in en met de groep te ervaren, aan de ene kant wou ik zo spoedig mogelijk er vandaan; aan de andere kant was ik heel nieuwsgierig naar wat de ontdekking zou opleveren.
Pijlen gooien leverde op dat de essentie van het conflict ging bewegen (morphing) en er een moment komt dat je voelt dat de tegenpolen naar elkaar toe komen. Het deed op een bepaald moment voor mij er niet zoveel meer toe aan wiens zijde ik stond. Hoe mooi is dat, als je zo veel ruis in organisaties zou kunnen verwijderen?
Het is misschien niet altijd even eenvoudig om de achterliggende ziens- en zijnswijze te doorgronden over archetypen, rollen, energievelden en het denken vanuit een groep als een geheel in past van individuen. Nou en?! We begrijpen zoveel niet!
Als je meer wilt weten over Deep Democracy : http://deepdemocracy.nl/