In dit voorlopig laatste onderdeel gaan we op zoek naar een activerende ontwikkelaanpak voor agile consultancy. De afgelopen vier verkenningen hebben we het gehad over een aantal facetten van agile consultancy die de eerste contouren schetsen van wat deze wijze van advisering inhoudt. Die contouren zijn gevormd met beschouwing over faciliteren van zelforganisatie, gedragsverandering, transformatie en het belang van emanciperende verhoudingen.
Management adviespraktijken helpen organisaties worden om hun beter om te gaan met vraagstukken die hun blokkeren in hun ontwikkeling. Cummings heeft bijvoorbeeld onderstaande indeling gemaakt om aan te geven op welke onderdelen – al dan niet in samenhang – een organisatie een ontwikkelvraagstuk kan hebben. Belangrijk is dat een vraagstuk op alle niveaus zich aan ons openbare. De zienswijze van Cummings is behulpzaam en niet afdoende. Bovendien zou je denken dat het om een set vaste ontwerpcomponenten gaat: de grote hoeveelheid organisatiemodellen (zie ook https://managementmodellensite.nl/ ) zijn nuttig als checklist om te kijken.
Het niet afwijzen (wel eventuele gebruiken ) en niet starten /denken vanuit modellen, hangt samen met de intentie van een agile consultant om het vraagstuk in kaart te brengen met de mensen die er mee te maken hebben en aan te sluiten bij de realiteit die er is. Liever maken met de betrokken hun eigen model van de realiteit (system modelling), in hun eigen woorden en eigen betekenisgeving. Verhalen in eigen taal zijn belangrijker dan van buitenaf opgelegde modellen en theorieën,. De openheid van de vraagstelling en de mate van participatie in het onderzoek door de betrokkene zelf, is daarmee verspillen.
Adviseurs zijn zo verknocht aan methoden en frameworks dat er geen ontkomen aan is om ook met een aanpak te komen. Voor een gezamenlijk beeld over het beloop van een agile consultancy traject is een aanpak en taal ook nodig. Daarom: laten we starten met een poging.
Ik heb een ontwerpersopleiding Toegepaste Onderwijskunde inde jaren 80 de Universiteit Twente gevolgd. Tijdens de eerst collegeweek volgende ik bij Werktuigbouwkunde een college daar van de toenmalige rector magnifiucus Harry van den Kroonenberg over het belang van een ontwerpaanpak, wat later tijdens de studie zou volgen op een reeks beschouwingen over ontwerpen waar bij woorden ‘praktijkgericht’, ‘toegepast’, ‘systematisch’ en ‘technologie’, ‘probleemverkenning’ vaak vielen. Latere begreep ik dat alle ontwerpmethoden altijd wel de volgende elementen kenden: analyse-synthese-evaluatie. En inderdaad, ga de probleemoplossingsgerichte methoden ook van heden ten dage zoals bij Design Thinking maar na en je leest de elementen erin terug. Weinig nieuws onder de zon.
Mijn studierichtingen Toegepaste Onderwijskunde hanteerde het OKT-model van Tjeerd Plomp.
Het Onderwijskundig Technologie model of OKT-model beschrijft een aantal fasen, die altijd doorlopen moeten worden om tot de optimale oplossing van een probleem uit de praktijk van onderwijs te komen. Elke fase wordt gekenmerkt door een aantal specifieke activiteiten en het resultaat daarvan. Zoals uit afbeelding blijkt, zijn er meerdere feedback loops waardoor het model niet lineair maar cyclisch van karakter is. Bovendien is de permanente met de implementatie – de plek in de praktijk waar het effect gesorteerd gaat worden – betrokken, Naast de logica van stapsgewijs ontwerpen zijn de permanente feedback loop en de voortdurend afstemming met de implementatie in de praktijk essentieel.
Ik weet nog dat ik op een zeker moment in mijn studie de hoopvolle gedachte had ‘geen probleem zo groot of we kunnen het met elkaar fixen”, Deze gedachte was er niet een van technologische superioriteit (technologie zal ons redden) maar een van vertrouwen in het vermogen van mensen om samen tot een stap voorwaarts in de toekomst te komen. Met nostalgie denk ik terug aan de vele groepsopdrachten waar ik als student in participeerde. De ontwerpaanpak aangevuld met technieken zoal creatieve technieken en besluitvormingstechnieken en systeemdenken hielpen om samen tot een oplossing te komen voor vragen uit de onderwijspraktijk.
Het sleutelwoord is leren. Wij leerden aan de hand van de aanpak en we deden ons werk ook nog eens samen met mensen uit de praktijk om van hen te leren. Leren voor de toekomst, de uitkomst was in de eerst plaats leren. Ik denk dat een agile consultancytraject als hoogste waarde heeft dat een organisatie van mensen leert over haar toekomst.
De wijze waarop de opdrachten werden uitgevoerd en het OKT-model werd toegepast was ondanks de openheid die het model biedt, vrij rigide. In de praktijk kwam er weinig terecht van iteraties, iets wat met de agile methoden zoals scrumnadrukkelijk ondersteund wordt. Wat mij nog steeds aanspreekt in het OKT-model, zijn het belang dat gehecht wordt aan implementeren en evalueren.
Voor een aanpak van agile consultancy zie ik – net als bij Design Thinking - anaylse, synthese en evaluatie terugkomen, en dan wel op een manier waarop het activerende van netwerken en kennis tot uitdrukking komt.
Eerder had ik al met mede gebaseerd op de ervaringen in de zorg een werkwijze ontleed die uitgaat van de volgende fasering voor ene grootschalig programma.
Het idee achter deze agile transformatie aanpakken is dat na een startup fase waarin de initiatief nemer een veranderproject opzet eerst een shapping fase volgt waarin onder leiding van een kernteam de totale organisatie een beeld gevormt van een werkende oplossing Aan het einde van de shapingfase heeft er op minste 1 plaats een bewezen werkende oplossing oplevert waarna in de daaropvolgende fase via de hubs in het informeel netwerk organisatie breed een transformatie start waarbij op maat per lokaal de intentie achter de verandering vorm wordt gegeven. Uiteindelijk, transactional, is de verandering gestabiliseerd als een regulier onderdeel van de wijze waarop gewerkt wordt.
Het betrof grote langdurige transformaties, zoals bijvoorbeeld ook het omvormen van grote organisaties naar wendbaarheid in de daily operations en het govenrance.
In een agile consultancy traject stellen we ons een relatief kortlopend traject van 3-6 maanden voor met een urgentie om direct in de dagelijkse praktijk en met de direct betrokkenen de verandering aan te willen gaan. De mensen centraal stellen in zo’n agile consultancy traject betekent dat we aansluiten bij de werkplek waar de verandering gaat plaatsvinden: we starten en eindigen daar. Daarom zijn is de focus op implementeren en evalueren in de grootschalig leerproces zo belangrijk. In de laatste figuur waarmee wij deze reeks in verkenning van agile consultancy afsluiten vinden we die twee terug in de buitenste ring. Misschien moet en we dit plaatje nog omturnen om de boodschap helder te stellen: implementeren en evalueren op de werkvloer staat centraal!
De iteraties in sprints van1-4 weken kunnen goed uitgevoerd worden met de Scrum en KanBan, waarbij de essentiële changeflow is: shape – transform – transact. In iedere sprint organisatiebreed implementeren (of zeggen we liever adopteren?) van de kleine wijzigingen. Dus geen pilot, PoC of wat dan ook: direct kleinschalig doen wat werkt. Transform like a start-up.
Organsiaties doen dat niet vanzelf en kunnen support gebruik van en of meerder agile consultants die zich toeleggen of drie faciliteer rollen om samen met ene kernteam en de informele organisatie de geleidelijke organische verandering te realiseren:
Faciliteren van het verander en leer proces
Faciliteren van de netwerkorganisatie om de stakeholders binnen en buiten de organsiatie in het verander en leerproces te betrekken
Faciliteren van contentonwikkeling en expertise, waarbij de inzet van collega consultants uit het eigen netwerk een belangrijk inhoudelijke en ondersteunende impuls kunnen geven om de nieuwe ideeën te vormen en in de dagelijks praktijk werkend te krijgen.
Dit is voorlopig de laatste blurr met betrekking tot het verkennen van de betekenis van agile consultancy. Zodra de gesprekken met consultants en de ervaring in het werk de komende maanden wat meer uitgekristalliseerd zijn, komen we er graag op terug!
I've nothing much to offer
There's nothing much to take
I'm an absolute beginner
But I'm absolutely sane
As long as we're together T
he rest can go to hell
I absolutely love you
But we're absolute beginners
With eyes completely open
But nervous all the same