Het besef kwam toevallig aanvliegen en het plaatje past precies: het werk ervaar ik op zijn best als een speeltuin. Ik zei het zo terloops in een impuls tegen mijn vrouw “Ach werk. We doen allemaal of het heel belangrijk is – en dat is het natuurlijk ook – en uiteindelijk is het toch allemaal een spelletje. Een beetje zoals Dungeons and Dragons wat onze kinderen tijdens de middelbareschooltijd zo graag speelden, een role playing game zonder winnaar en verliezer en wel met een spannend verhaal.
Een dag later sprak ik Sandra, coach in effectiviteit en samenwerking bij Koningsvlinder. Zij legde mij haar model uit dat zij gaat gebruiken voor haar workshop “Ontdek je kracht!” tijdens het Agile Experience Event “Being Human in times of Agile”. Ik vertelde haar over mijn reflectie op werk met Inge. In de toepassing van het model op deze reflectie door Sandra kwam ik tot het inzicht dat ik een aangevinkt talent heb voor spel.
Mijn speelruimte
Ik creëer speelruimte en daarbinnen laat ik mensen ervaren, leren, vallen en opstaan. De speeltuin is veilig maar niet gemakkelijk. Ik daag uit en laat je het spel spelen met jouw mogelijkheden. Het werk is serieus en ook weer licht en luchtig. Alsof je na een dag werken naar huis gaat met de opgewekte aansporing van de oude flipperkasten Game over. Same player shoots again.
En het klopt! In ieder geval, het klopt dat ik werk graag zie als spel en een speeltuin op het werk creëer. Ook al lukt dat natuurlijk niet altijd en is dat niet altijd wenselijk. Ik vind het altijd weer spannend om mensen in teams uit te dagen en daarbij dichter bij hun eigen talenten en passie te blijven. Als je de mensen van de teams die ik begeleid zou vragen naar mijn begeleiding, dan verwacht ik dat zij in hun antwoorden “creatief”, ‘uitdagend”, “leerzaam ”en ook “zorgzaam’ teruggeven.
Het gaat erom dat het van waarde is om ‘spelen’ toe te staan in ons werk. Zoals spelen van kinderen en dieren niets ander is dan voor te bereiden op het echte werk: de echte sociale interactie, de echte noodzaak om voedsel te vinden en te overleven, het echte leven. Wat we afleren als volwassenen is dat het echte leven (dus ook het echte werk) er nu al is. Ook nu is “voorbereiden op ”nog even essentieel. Wat nu als we werk even als niet echt beschouwen. Desnoods voor een afgesproken korte periode, zolang als wij het kunnen verduren, om even net te doen alsof, en een wereld van uitproberen creëren en spel in te stappen, om ervan te leren en wijzer van te worden. Even de speelruin in. Mischien dan niet zoals bij de jiskefetachtige introductie van trampoline springen tijdens het werk :-)
Play en game
Thijs Homan schrijft het volgende over play and game in “veranderen als chaotisch proces”. Een eigenschap van kinderen is dat ze zeer creatief zijn in het verzinnen van spelletjes. Al spelend worden de spelregels daarbij steeds aangepast, om het spel spannend en leuk te houden. Precies dat type spelen noemen we ‘play’. ‘Game’ is het tegenovergestelde. Dat is het spelen van een spel, maar dan volgens de geldende regels. Zoals bij een partijtje tennis of bij een zeilwedstrijd.
Verder schrijft hij: Als een organisatie overwegend ‘game’ schaaltjes heeft, is het echt veranderen van die organisatie lastig. Het tegenovergestelde geldt helaas niet. Als alles ‘play’ zouden zijn, dan is het verander technisch niet perse eenvoudig. Je hebt dan een grote kans op random chaos: als alles beweegt en iedereen op iedereen reageert, dan kan het systeem geen stabiliteit vinden en geen identiteit opbouwen. Dit betekent dat het bij de veranderbaarheid van het organisatielandschap gaat over de verhouding tussen ‘play’ en ‘game’ .
Cynefing Framework
Een speeltuin creëren in de organisatie en ruimte creëren voor ‘play’ betekent niet dat we ‘game’ moeten uitbannen. Als play oncontroleerbaar en onvoorspelbaar is en game controleerbaar en voorspelbaar, dan heeft David Snowden met zijn beroemde Cynefin Framework wat praktische handvatten. Cynefin, uitgesproken als kuh-nev-in, is een Welsh woord dat de veelvoudige factoren in onze omgeving en onze ervaring aanduidt die ons beïnvloeden op manieren die we nooit kunnen begrijpen.
Het Cynefin framework bestaat uit 5 domeinen, ieder met hun eigen dynamiek in gedrag en besluitvorming. Het obvious en complicated domain betreffen situaties die geordend en voorspelbaar zijn. In het complex en chaotic domain is gedrag onvoorspelbaar en geen kennis voor handen. Weet je niet in welke van de voorgaande domeinen je je met een vraagstuk begeef, dan is de typeringdisorder op zijn plaats.
Voor ons al mens is het relevant of en in ‘play’ - ongeordend en onvoorspelbaar - actief zijn of in game – geordende en voorspelbaar. Het vervelende is dat veel vraagstukken van complex of zelfs chaotisch karakter vaak blind als beheersbaar worden aangevlogen. \
‘The children’s party’ is een mooie metafoor die Snowden hanteert om de verschillen in domeinen te duiden. Stel je het organiseren van een feestje voor negenjarigen voor:
Geordende aanpak: draaiboek maken, blauwdruk van het eindresultaat, motiverende film vertonen bij start, mijlpalen onderweg om te bepalen of we op het spoor zijn. Wie herkent deze aanpak niet?
Chaotisch aanpak: je geeft ze alle ruimte en die benutten ze ook voor experimenten met drugs, alcohol en vuur. De schade is enorm, groter waarschijnlijk dan het leereffect.
Complexe aanpak: stel grenzen door een lijn te trekken in het zand en zeg tegen de kinderen dat je ze hartstikke dood schiet adat wanneer zij over die lijn gaan.
Speeltuin of kantoortuin? Speeltuin of kantoortuin? Hangt ervan af. Het is spelen met begrenzing – deze verruimen of verminderen – om de ontwikkeling en groei fluïde te houden. Inmijnpraktijk wordt er wel heel vaak en heel snel naar ‘game’ gegrepen en de spelregels van hoe we dit gewoon even doen toegepast. Wat dat nu precies betekent voor on som mens te zijn in ons werk? Misschien wel frustratie, onveiligheid, onbegrip, passiviteit, burn-out? Zou ellende aan dysfunctioneel gedrag dat we tegen komen op de werkvloer ook te maken kunnen hebben met het te strikt beperken van mensen met onzinnige regels, onbegrijpelijk initiatieven, onduidelijke richtingwijzers die mensen vervreemden van het werk dat zij moeten doen? Wat zou er gebeuren als we eens wat vaker de speeltuin in stappen? Wil je ook een keer mijn speeltuin in? Kom dan naar het Agile Experience Event "Being Human in Times of Agile" 4 december in Utrecht . Jouw bijdrage? Speelplezier. aanmelden kan nu al: hier All in all it's just another brick in the wall. All in all you're just another brick in the wall Another brick in the wall Pink Floyd