Het was het week met botsen op het werk. Met treinongevallen in Spanje en Zwitserland als tragische uitersten. Ik wil het hier hebben over het botsen van waarden op het werk. Deze week had ik ook te maken met een bots. Ik was er niet blij mee hoe mijn interne opdrachtgevers met mij omgingen. Zij spraken over de voortgang van mijn project, zonder dat mij iets gevraagd werd of dat ik een inbreng had. Het is een norm die ik probeer na te leven: met iemand praten in plaats van over iemand. En nu overkwam het mij.
Het was sowieso de week van botsen van waarden op het werk. Of dat nu door het warme weer kwam? De peuk die Hans Teeuwen rookte tijden de uitzending van Zomergasten, maakt e meer los dan de selectie van fragmenten en het gesprek zelf. De Nederlandse Waren en Voedingsautoriteit (NVWa) wil nu de VPRO een boete opleggen omdat er gerookt is op de set. De set is een werkplek. En daar is roken verboden.
Wellicht gesterkt door de actie van de NWVa, riep Stivoro een dag later op om tv-programma’s als oh oh cherso – waarin jongeren zich op vakantie voor de camera blijk geven van overmatig alcoholgebruik en vrije seks - in de ban te doen. Het programma zou te veel verkeerd voorbeeldgedrag voor alcoholmisbruik etaleren. Ik vroeg mij gelijk af of de set waar oh oh cherso wordt ogenomen ook een werkplek is? Hé NVWa: is drinken op de werkplek wel toegestaan? En hoe is het dan gesteld met pikante opnames op de set als acteurs hun werk doen? Kan dat wel, bloot op het werk? Als dat zo is, praat mij bij over de mogelijkheden. Aan drank en seks doe ik wel, aan roken niet!
Maar opgepast. DELA ontsloeg een manager die buiten het werk met een paar ondergeschikten een nachtclub bezocht. Deze is met instemming van de rechtbank ontslagen omdat hij het verkeerde voorbeeld gaf. Wat hij deed was niet passend bij de sereniteit van de uitvaart. Ik heb daar wel beelden bij.
Nee, dan de burgervader Wolfsen van de gemeente Utrecht. Hij wil de prostitutie op het Zandpad in Utrecht vanwege mensenhandel verbannen en deze prostituees een eventuele coöperatie van prostituees helpen financieren als daar behoefte aan is. "Als blijkt dat de dames tegen financiële problemen aanlopen, dan kan de gemeente bijspringen", zei hij.
Deze voorbeelden laten zien dat de botsing die ontstaat niet los gezien kan worden van de context. Afhankelijk van de context vind je er iets van. Mooi voorbeeld is dat een filter op internet in een ziekenhuis juist in de context van de behandeling bij de urologie en de gynaecologie kan leiden tot ongewenste beperking op internetgebruik.
In het geval waar ik mee te maken had, heeft een interne opdrachtgever mij aangesteld als projectleider. Ik ben afkomstig van een andere unit binnen het zelfde bedrijf. Het is in die context dat ruggespraak is gehouden binnen de unit van de interne opdrachtgever over het beloop van het project en mijn functioneren. Mijn verontwaardiging betrof het idee dat we toch bij één bedrijf werken? En ik dan toch wel mag verwachten dat er eerst met mij overlegd wordt.
Botsen hoort bij projecten zoals bij het leven zelf. Ik maak door ervaring me dat er een onderscheid te maken is in hete, lauwe en koude bots.
Een hete bots is een confrontatie waar in een klap enorm veel energie vrij komt. Zoals mij overkwam. Een hete bots ontstaat veelal in het begin van een samenwerking of een relatie. Asl een waterval. Wanneer de eerste verliefdheid voorbij is, kan het er om spannen. Je merkt dat de ander opvattingen heeft, die niet helemaal stroken met die van jou. In een project wordt dat wel de stormingfase genoemd. Ook mijn hele projectteam heeft een hete bots achter de rug over de wijze waarop we werken. Ik ben er blij mee dat we zo kort na start van het project in een stormingfase zijn gekomen.
De lauwe bots komt veel vaker voor. Er is een ongezonde en een gezonde lauwe bots, een ongezonde lauwe bots is een bots die weinig laat zien en waarbij de betrokkenen hun vuur niet uitspreken. Ze houden als het ware hun energie binnen. Als stiltaans water van een poel. Deze bots is ongezond omdat het de verdere ontwikkeling van de relatie en het vertrouwen stagneert. Er komt geen basis om te komen tot verbinding en normering. Met verminderd resultaat toch gevolg.
Het komt ook voor dat er voor lange duur sprak is van lauw botsen. Je kunt met elkaar in een projectteam de meest pittige discussie hebben, waarbij je bijna zou denken ‘die zijn weer in de stormingfase belandt’, toch gaat het dan puur om de inhoud. Dat mag en moet even spannend en uitgesproken zijn, en deze bots is lauw om dat even snel als de heftigheid begint deze ook weer afneemt. Het is over het geheel genomen een kabbelende rivier met af en toe een stroomversnelling. Voor het uitvoeren van een project waarin meter gemaakt moet worden, de perfecte conditie
Er bestaat ook nog zoiets als een koude bots, in tegenstelling tot de ongezonde lauwe bost is, gaat de koude bots ogenschijnlijk over de inhoud, maar over wantrouwen in de relatie. De situatie is het best te vergelijken met kruiend ijs. Een hete bots kan zomaar ontstaan en posities en opvattingen losmaken. Als dat niet mogelijk is en niets gebeurt, is een wisseling in of zelfs opheffing van het team de enige oplossing.
Wat mijn project betreft is het fijn dat we zo snel al heet botsten. De lucht is flink opgeklaard. Volgende week zitten we bij elkaar om op de inhoud het vergelijk te maken en elkaars opvattingen af te stemmen. De waarden over wat wij vinden hoe het hoort wordt dan besproken.
En we botsten nog lang en lauw. Op een gezonde manier. Daar kan de NVWa wat van leren.