Afgelopen week was ik met Inge naar de tentoonstelling over het werk van Marino Marini in het museum De Fundatie in Zwolle. Deze beeldend kunstenaar uit Pistoia (Florence) maakt met zijn werk een grote indruk op mij. Het verhaal dat hij met zijn werk laat zien, is het verhaal van het leven zelf en gaat over de spanning die een individu ervaart in een wereld vol verandering en paradoxen. Zijn vierdeling in werk inspireerde mij over de betekenis van proYESmanagement. De vier thema’s zijn: theater, portret, pomona en ruiter te paard. Aan de hand van deze vier thema’s probeer ik de betekenis van proYESmanagement te verwoorden.
Marino Marini is vooral bekend om zijn beeldhouwwerk. Het is de verdienste van het museum De Fundatie dat de tekeningen en de schilderijen nadrukkelijk een plaats hebben in de tentoonstelling. Dat is van belang. Marini zou zelf ooit hebben gezegd dat hij vanuit kleur creëert en de tweedimensionale werken onlosmakelijk gezien moeten worden van zijn beeldhouwkunst. Met name de kleurrijke schilderijen hebben mij aangespoord tot het maken van de volgende vertaling naar het werk van een proYESmanager in veranderprocessen.
Allereerst is er het thema theater in het werk van Marini. Hij heeft kleurrijk het comedia del arte, de danseressen, de clowns en de acrobaten verbeeld, zoals hij die heeft gekend in zijn Pistoia. Het theater staat in het werk van de proYESmanager voor het terrein waarin komedie en tragedie in actie komen. Het theater gaat over de interactie van mensen in groepen van alledag. Daarin vinden allerlei vormen van expressie plaats om de kijk op het werk en de veranderingen te uiten. De medewerkers spelen als acteurs hun rollen en staan in zekere verhouding tot elkaar. Zij zijn opgesteld en acteren hun rolgedrag. Marini laat met speelsheid deze interactie van alledag zien. In een veranderende organisatie is het niet anders. Ook daar komt de verandering tot leven door het theater dat samen gespeeld wordt. Voor en proYESmanager is het belangrijk de interactie in groepen te beschouwen en te duiden hoe het verhaal over de verandering tot uiting komt.
De vraag die je je stelt is: wat gebeurt er met mij, met de groepen, met de organisatie?
Het tweede thema gaat over portretten. Marini heeft zeer veel portretten gemaakt. In ieder portret heeft hij de ziel van de verbeelde persoon trachten te vangen. Het is mooi om te zien hoe hij in een portret de eigenheid van het personage weet te verbeelden. Dat verfijnde werk roept de vraag op of wij wel voldoende alert zijn op het individu in veranderingsprocessen. Houden we rekening met de interne dialoog die de individuele medewerker heeft? Dat er veranderboodschappen (van bovenaf) gedeeld worden, dat snappen we. Dat er in het theater van alledag een verhaal gemaakt wordt van die boodschappen dat is last, maar ook nog te bevatten. Maar de rol van de gedachten van het individu? Is dat aspect in het geheel ook voldoende erkend? Als medewerker heb ik bij alles voorstellen tot verandering zo mijn eigen gedachten en gevoelens. Het kan zijn dat ik die uit in het theater op de werkvloer uit. Ik kan die expressie ook voor mij houden.
De vraag die je je stelt is: wat drijft mij, de groepen, de organisatie?
Voor een proYESmanager is goed te beseffen dat veranderen geen zaak is van even een poster aan de muur en een praatje van de directeur over de nieuwe visie. Dat is dan vaak het eerste bedrijf. In het theater dat volgt en ook in het hoofden van de individuele medewerkers kan er dan een proces op gang komen om oude denkbeelden te verlaten. Kan. Het is geen voorspellende wetenschap. Het is veranderkunst om de bezieling van individuen ruimte te geven en naast het theaterspel rekening te houden met de individuele interne dialoog.
Bij theater gaat het om een groepsweten en organisatie dialoog. Bij de portretten gaat het om het individueel weten en interne dialoog. Bij het derde thema, de pomona, gaat het om het overstijgende weten en een overstijgende dialoog. Pomona is de Romeinse godin van de vruchtbaarheid die in de boomgaarden keek. De geschilderde pomona’s maakte een enorme indruk op mij. De liefde voor het leven en alles wat ons bindt als mens, komt op een overweldigende manier tot uitdrukking. Ik vind de levenslust en energie die er vanaf spat dan ook verpletterend mooi. Het JA! zeggen in veranderprocessen voelde ik in deze werken. Voor een proYESmanager gaat het om de passie waarmee je de interne dialoog en de groepsdialoog weet te verbinden en de nederigheid die past bij jouw rol in de gang die het leven en de verandering gaat
De vraag die je je stelt is: voor wie wil ik, wil de groep, de organisatie betekenen?
Het laatste thema van Marini is ruiter te paard. Marini verbeelde in eerste instantie de harmonie tussen paard en ruiter. Maar sinds de jaren vijftig, de jaren van de koude oorlog, heeft Marini meer en meer het conflict en de chaos verbeeld waarin we leven. Voor organisatieverandering is dat net zo. Zoals Marini het verbeeld is er altijd hoop. Uit het as van de chaos herrijst het nieuwe leven. Het thema ruiter en paard verbindt de voorgaande thema’s in veranderen. Met de verbindende rol van pomona’s is om troost te geven en te weten dat er altijd weer leven voortkomt, hoe dan ook. Uit de chaos zal een nieuwe orde ontstaan.
De vraag die je je stelt is: hoe ben ik, hoe is de groep, hoe is de organisatie?
Ineens heb ik het geluk totaal onverwacht een moment te ervaren waarin ik een taal vindt die op beeldende manier zegt wat ik wil zeggen. Woorden in verf, steen en doek. Woorden die ik hier gebruik schieten te kort. In ieder geval voor dit moment, waarin mijn zoektocht naar de betekenis van proYESmanagement verder gaat. Wil je zelf de taal ervaren waarin Marini spreekt? Laat je dan ook inspireren en bezoek de tentoonstelling in Museum De Fundatie. De tentoonstelling is tot 16 maart 2014 te bezoeken.