Nee, dit is (dit keer) geen tikvout. Mijn wlog gaat echt over wegdronen.
Van de week ving ik een gesprek op over “drone” en “waterbestendig” en “vet”. Het bleek mijn collega P. te zijn die privé een heuse drone in elkaar had geknutseld en daarmee af en toe rond het huis in zijn dorp cirkelde. Hij was nu op zoek naar een Drone die ook in het water kon, voor onderwateropnames. Een natte drone...
Een drone is een luchtvaartuig zonder piloot aan boord en op afstand bestuurd. Een drone? Hier in Nederland? Toen ik over de verbazing heen was, dat zoiets niet alleen voor spionage en oorlog wordt gebruikt, bedacht ik mij, dat een drone, zelf bestuurd uitzoomen in het moment, wel een mooie metafoor is voor mijn ervaringen van de afgelopen week.
We zitten met het team midden in een worsteling na de opstart. De eerste fase van aan elkaar wennen is wel voorbij. En in de complexiteit en hectiek doen zich veel vraagstukken voor. Die worden allemaal voortvarend aangepakt. Dat neemt niet weg dat dit, zo vroeg in het project, juist het moment is om scherp te zijn op de fundamentele keuzes. Inhoudelijke keuzes, keuzes in de werkstromen, ontwikkelingen in de teamsamenstelling. We zitten dan ook in de afsluiting van de eerste fase wanneer er op projectniveau terug- en vooruitgekeken moet worden. “Spelende man, wat heb je nu geleerd?”
In zijn mooie boek ‘veranderdiagnose’ neemt Rob van Es vier camera posities in om een verandering te diagnosticeren. Eén daarvan is ‘uitzoomen’. Eenmaal uitgezoomd, krijg je een aanvullend perspectief op de situatie waar je in zit. In het onderstaande filmpje is het nut van uitzoomen op een grappige wijze verbeeld.
Uitzoomen in veranderingsprocessen helpt je het vraagstuk van de organisatie te diagnosticeren. Ik zie de projectorganisatie als een tijdelijke veranderorganisatie. Wanneer ik uitzoom op de projectorganisatie, heb ik bijvoorbeeld de volgende vragen:
Hoe wordt het spel gespeeld onder de opdrachtgevers?
Wie zijn de frontrunners in de klantorganisatie?
Is het een duidelijke visie op het projectresultaat?
Zijn er duidelijke richtingwijzers voor het concretiseren van de visie naar het eindproduct?
Is er een duidelijke regie?
Verschil kop- denkgroep en werkenden?
Hoe is de samenwerkingsgeschiedenis?
Zijn er factoren in de projectomgeving die het projectresultaat bevorderen of belemmeren?
Voor complexe projecten als deze zijn geen eenvoudige oplossingen. Eén van de complexe aspecten van het project is, dat de projectorganisatie zelf ook onderwerp van verandering is. Deze projectorganisatie moet zelf ook veranderen wil het de bestaande organisaties waar het voor werkt veranderen. Wij, als leden van het projectteam, moeten onze kaders reframen en aanpassen aan de omstandigheden die zich aandienen. En belangrijker: aan de lessen die wij opdoen. Werkend veranderen en veranderend werken, zou je kunnen zeggen.
Het belang van uitzoomen is dat je de dingen die je dagelijks observeert, terwijl je de verandering aan het diagnosticeren bent, in een breder verband, een logisch verband, kunt brengen. Dat is van belang om houvast te hebben in de dagelijkse beslommeringen. Dit uitzoomen is even een stap opzij doen, zoals ik ook doe als ik aan het eind van de week een wlog schrijf, los van de werkplek.
De aflevering Zomergasten van 15 augustus jl. met de theaterregisseur Johan Simon als gast, gaf mooie inspiratie voor wegdronen. Een fantastische aflevering Zomergasten met een Simon als heerlijke verteller. Vanuit het perspectief van een theaterregisseur laat hij zien wat ik bedoel met wegdronen: uitzoomen terwijl je op de werkplek in actie bent. Aan de hand van spelfragmenten van o.a. Toon Hermans, Jeroen Willems en Pierre Bokma, laat hij zien hoe acteurs in het moment spelen en naar binnen gaan. Alle acteurs en goede sprekers kennen deze ervaring. De ervaring dat je tijdens het acteren voor een publiek naar binnen gaat om daar de antwoorden te vinden.
Voor proYESmanagement is wegdronen een belangrijke vaardigheid. Een vorm van contemplatie, waarbij je in de interactie op de werkvloer antwoorden vindt op vragen, die met uitzoomen te maken hebben. Een goed gesprek of een goede bijeenkomst is een gesprek, waarin de deelnemers hun gemeenschappelijke drone boven zich hebben hangen en daar hun gemeenschappelijk taal vinden voor antwoorden.
Hoe deze aandacht te richten? Johan Simons vond het moeilijk om dit proces in taal te vangen, zonder pathetisch te worden. In een poging het volgende. Eerst het tegenovergestelde. We kennen allemaal wel momenten dat we in gesprek zijn met een ander en dat onze gedachten ondertussen heel ergens anders zijn. Je merkt dat snel aan de energie in het gesprek. Er wordt wel gebabbeld, maar je hebt geen contact. Wegdronen gebeurt dan precies andersom. Je bent in gesprek, je hebt jouw aandacht er bij en terwijl je luistert, drone je weg met de vraag om het vraagstuk op een afstand te bekijken. De ander ziet in jouw ogen, net als in de eerste situatie, dat je even weg bent, maar wel met volle aandacht bij het vraagstuk en de interactie. Net als in het acteerspel, zie je de energie er vanaf spatten.
Misschien moeten we als projectteam maar een keer een toneelles gaan volgen? Of met P. een middagje met zijn drone spelen om het helder te maken?
Vragen of aanbevelingen over deze vorm van contempleren? Mail mij svp!